Koos met pensioen & op modelspoor ontdekkingsreis

[koosjong]

Beste hobbygenoten,

Ik ben enige tijd geleden toegetreden tot dit forum en heb met belangstelling de inhoud ervan ingezien.

Zelf ben ik nu 2 jaar bezig met het herontdekken van de hobby uit mijn jeugd.
Ik was toen een jaar of 12 en was het nog redelijk in prijs (ook bouwpakketjes)



De analoge stand der techniek van 60 jaar terug kreeg ik redelijk snel weer aan de praat.
Mijn analoge doelstelling was vroeger 'om zoveel mogelijk treinen (zonder te botsen) door elkaar te laten rijden'.
Dat deed ik met wisselrelais, geactiveerd met schakelrails en de paddenstoelen onder mijn Fleischmann lok's.

Toen ik vorig jaar echt met pensioen ging is mijn ontdekkingsreis in een stroomversnelling gekomen.
Na wat snuffelen het jaar ervoor aan de 'voor mij nieuwe' digitale opties, heb ik in het afgelopen jaar mijn baan volledig digitaal geautomatiseerd!
Daarmee heb ik die oude doelstelling 'om zoveel mogelijk treinen (zonder te botsen) door elkaar te laten rijden' weer gehaald!

Het is mijn bedoeling om eerst wat van de laatste status van mijn baan te laten zien, middels wat plaatjes.
Afhankelijk van de reacties, wil ik graag dieper ingaan op de stappen en keuzes, die ik in de afgelopen 2 jaar gemaakt heb.
Ik denk dat veel leeftijdgenoten, met hun pensioen, ook weer begonnen zijn met het uitpakken van verhuisdozen, met daarin de resten van onze geweldige hobby.
Natuurlijk moet je je afvragen wat je (qua techniek) wilt bereiken.
Te denken is aan:

> Analoog rijden met trafo en handschakelaars
> Analoog rijden met trafo en analoge automatisering
> Digitaal rijden met digitale handbediening lok's en wissels
> Digitaal rijden met digitale handbediening én analoge automatisering
> Volledig digitaal met besturing vanaf de PC

Uiteindelijk heb ik alle opties achtereenvolgens doorlopen, maar kan me voorstellen dat je al tevreden bent met analoog of 'half' digitaal.
Daarnaast ben ik meer een automatiseerder en ligt mijn belangstelling niet bij de 'scenery'. Ik heb er ook nauwelijks plaats voor.
Alles heb ik gepropt op een opklapbare plank van 2,30 m * 1,10 m en een rand van 2 m * 15 cm.
Een 2 meter lang pianoscharnier is een zeer zekere verbinding.
Met een katrol constructie is het geheel goed op te hijsen en geeft de optie om de bedrading staand of zittend te bewerken.
Moet er niet aan denken eronder te moeten kruipen. Ben net 69 geworden 

Nu lang genoeg gepraat. Hier alvast een paar foto's van mijn baantje.


Overzicht van de opklapbare plank constructie


Aanzicht met digitale besturing 'cockpit'

'
Toch wat plek voor een dorpje tussen de rails!

Op die plank ben ik 2 jaar geleden begonnen met 4 analoge circuits, waar steeds 2 of 3 lok's elkaar afwisselden.
Uiteindelijk is er nog 1 analoog circuit in het midden over, waar op basis van relais en magneetcontacten heen en weer gereden wordt door 1 trein.

Eromheen is alles nu digitaal. Er ligt meer dan 30 meter rails. Digitaal 21 wissels en 19 seinen.


Baan tekening (met AnyRail)

De besturing op de PC is met het gratis pakket Koploper. De schematische modellering als als volgt:


Koploper baanschema

Hierbij nog het principeschema van de totale digitale hardware (voornamelijk van het NL merk Digikeijs).



Tot slot een screenshot vanaf de laptop bij de baan van een 'real time' Koploper treinenactiviteit (9 maal !)



8 digitale lok's zijn 2e hands aangeschaft; één is omgebouwd van analoog naar digitaal.
Merken zijn Fleischmann, Roco & Piko.

Ik wil vooral niemand afschrikken met dit alles, maar kan ook adviseren in hoe ver je kan en wil gaan.
Ook de budgetkant moet niet onderschat worden!
Daarnaast is het uiteindelijk best ingewikkeld en je moet er (net als ik) nog steeds zin in hebben!?
Het is helaas een fabel dat digitaal '2 draadjes' betekent. 

In ieder geval sta ik open voor elke vraag!

Succes allemaal,
Koos de Jong 

[Rob]

Hoi Koos,

Ik vind het een leuk bericht. Het laat wat mij betreft op een verfrissende manier weer eens een andere kant van de hobby zien. De (digitale) puzzelaar!
Alles digitaal, maar de rails is nog de oude vertrouwde Fleischmann modellgleis zo te zien.

Ik vraag me overigens wel af hoe je zeker weet dat je het doel van 'zoveel mogelijk treinen door elkaar zonder te botsen' hebt gehaald Wantuhh... Waarom zou er niet nóg eentje bij kunnen  ?

Rob

[koosjong]

Hi Rob,

Inderdaad is het nog allemaal Fleischmann Modellgleis!
Ik heb altijd met plezier ernaar gekeken en als je het weer met het zwarte blokje bewerkt, dan wordt de messing weer als 'goud'! 
Nu is het grote voordeel dat je het nog een beetje flexibel is en met mijn plank is dat af en toe nodig.
De lok's raken elkaar dan 'net niet'. 

Ik heb met dan AnyRail programma eens nagegaan of de baan (in een eerdere versie) na te bouwen is met Fleischmann Profigleis.
Deze zit veel strakker en dat paste niet.

Nu is Profigleis wel een perfect uitgevoerde rail, met name door de lage bedding.


Fleischmann Profigleis


Roco Geoine

Dit in vergelijking tot de lelijke hoge beddingen van Roco, Piko en Märklin.
Ik vind die niet om aan te zien, tenzij ze 'ingegraven' zijn!
Helaas is de productie van de Profigleis gestopt en is er op de 2e hands markt niet veel meer te krijgen tegen een redelijke prijs.

Ik heb dan maar besloten om voorlopig bij de oude Modellgleis te blijven.
Wel zorgen voor goede verbindingen.
Helaas blijven de wissels een zorgenkind.
De oude omdat ze vervormen en afslijten en die nieuwere omdat de (inschuif) schakelrelais een stuk minder zijn dan de oude.
Had gehoopt dat Roco met de overname van Fleischmann de Profigleis had overgenomen!?
Helaas 

Groeten
Koos

[koosjong]

Hi Rob,

Ik zag ook nog je opmerking over de 9 lok's.
Natuurlijk kunnen er nog bij.
Alleen ik heb er maar 9 

Serieus: ze moeten ook zonder 'deadlock' allemaal weer opstarten en hun weg vervolgen.
Als alle blokken volstaan, dan houdt het een keer op.
Overigens heb ik 'vaste routes' uitgesloten.
Dat geeft alleen maar deadlocks op deze relatief gecompliceerde (kleine) baan in Koploper.
Zolang er geen deadlocks ontstaan heb ik mijn doel bereikt!

Gr
Koos

[Rob]

Ik zag ook nog je opmerking over de 9 lok's.
Natuurlijk kunnen er nog bij.
Alleen ik heb er maar 9 

Aha! dat is een duidelijke (en voor de hand liggende) bovengrens aan 'zoveel mogelijk'.

[Anne W]

Er is een algemeen geldende "wet": er kunnen net zo veel treinen op een baan als er blokken zijn minus 1, alleen dan zijn er geen rijdende treinen maar een zich verplaatsend leeg stuk rails.

Groet, Anne W

[koosjong]

Hi Anne,
Je hebt natuurlijk helemaal gelijk, maar je wilt er ook nog een aantal zien rijden!
Op mijn baan, met 18 relatief korte blokken, zijn die 9 wel zo'n beetje het maximum om het leuk te houden.
Heb je de ruimte (zoals bij die enorme Lotschhardbahn), met meterslange blokken, dan is veel meer mogelijk.

Gr
Koos

[Lotschhardbahn]

Hi Koos - Dank voor het openen van dit draadje. Dit is zeer leerzaam en zit er ook allemaal mooi en degelijk uit. Blijf je graag volgen. Groet, Marc

[Anne W]

Beste Koos,

Mijn baan is niet echt klein, er rijden nu 18 treinen, maar tegelijk maximaal een stuk of 8 denk ik, een gevolg van de programmering in de Raptor, wacthtijden, kruisend verkeer, enkelspoor en dat soort dingen.

Groet, Anne W

[koosjong]

Beste Anne, Rob & Marc, dank voor jullie reacties!

Wellicht is het goed om nog eens te benadrukken dat met de besturing door Koploper ik de treinenloop hieraan volledig heb overgegeven.
In feite bepaalt Koploper hoe er gereden wordt door de lok's. Dit afhankelijk van de beschikbare vrije blokken, volgend op het blok, waar de lok in staat.
Er is dus geen sprake van 'vaste routes'. Je bent dan steeds weer benieuwd hoe er gereden wordt.
Het leuke is dat je de logica in het algoritme van Koploper langzaam door krijgt.

Nu zijn daar ook wel beperkingen en die liggen aan de baan zelf.
> de baan is geheel van Fleischmann Modellgleis en sommige delen zijn inmiddels meer dan 50 jaar oud!
> niet alle lok's hebben een kleine draaicirkel of verteren sommige oude wissels
Daarnaast wil je niet dat alle lok's keren in het doodlopende blok. Dit vertraagt de treinenloop.
Inmiddels heb ik veel oude wissels vervangen door de '2e generatie' wissels, maar toen kreeg ik weer problemen met die inschuifbare (zeer tere) relais ervan.

Omdat op deze baan vaste routes snel 'deadlocks' geven heb ik de optie variabele routes gekozen om te manipuleren welke treinen waar mogen komen en waar NIET.
Bij deze optie sluit je per route een aantal blokken uit voor een groep treinen (treintypes)
Uiteindelijk resulteert dat in:

I > 1 lok keert nog maar in het doodlopend blok 7 (roze) en verder als type IV
II > 2 'wisselgevoelige' lok's rijden alleen op de buitenste 2 groene ringen blokken
III > 4 kleine lok's hebben OOK toegang tot de middelste gele blokken met de nauwe bochten
IV > 2 overige lok's rijden alles, behalve binnen en doodlopend

Dus je hebt 4 treintypes en 4 variabele routes. Hierbij 2 verklarende schema's:





Hoop dat dit wellicht nieuwe inzichten geeft.

Ik wil binnenkort eens een filmpje proberen te maken van het 'schouwspel'.
Verder wil ik nog wat meer vertellen over mijn recente ervaringen met Koploper en de geïnstalleerde hardware.
Daarnaast ook aandacht voor 'hoe ver wil je gaan met automatiseren (op je ouwe dag) of toch liever modelbouw van scenery?!' 

Uiteraard als er belangstelling voor is!?

Groetjes
Koos

 

[Wim Corduwener]

Ik heb dan maar besloten om voorlopig bij de oude Modellgleis te blijven.

@koosjong begrijp ik dat je overweegt om je complete rails te vervangen?

[koosjong]

Beste Wim,

'Voorlopig' is een wijds begrip.
Nu wil ik eigenlijk alleen die 6 resterende 'stokoude' wissels nog vervangen door de nieuwere generatie.
Moet daarbij wel rekening houden met die 'tere' inschuif relais.
Verder vind ik de overgang naar Profigleis veel te duur op dit moment.
Sinds de productie gestopt is, zijn de prijzen op de 2e hands markt gestegen.
Tenslotte: nu ik met pensioen ben moet ik ook op de centen letten?!!? 

Gr
Koos

[Rob]

Hoi Koos,

Ik gebruik de Modellgleis ook nog naar volle tevredenheid.
En (2e hands) nog steeds redelijk verkrijgbaar en vaak voor leuke prijs (zeker als je een beetje rondneust).

Rob

[koosjong]

Daar zijn we weer!

Vandaag is zo'n dag waarop ik geen zin heb om klusjes te doen en ook niet aan mijn baantje.
Na de winterslaap volgt de voorjaarsmoeheid! 

Ik had beloofd een filmpje te maken en dat vond ik toch wel een leuke klus.
Nu ook wat ervaring opgedaan met het uploaden naar YouTube!
Hier is ie dan:

Het is echt een 1e poging en er zou wat commentaar bij moeten.
Nu heb ik hiervoor al heel wat aan jullie verteld over hoe ik Koploper heb ingesteld.
Dat is wellicht te herkennen.

Wat wel opvallend in de video is het 'keer gedrag' van de lok's!
De gele diesel mag alleen in het doodlopende blok 7 (rechts op de plank) komen. Keert daar en rijdt blok 6 in.
Als het aansluitende blok 14 niet bezet is, rijdt de gele diesel daar naar door en keert er weer.
In de video staan zowel de rode Railion diesel als de B51 stoomlok in blok 14 hinderlijk in de weg en dwingen de gele diesel om al in blok 6 te keren.
Zelfs de rode Railion keert nog een keer in blok 6! Kennelijk te veel 'traffic' verderop! 

Voor deze video heb ik overigens alle wachttijden uitgeschakeld en (nog) geen aanhangwagens aan de lok's gehangen.
Het is al vermakelijk genoeg om te zien wat voor keuzes gemaakt worden.
Als er geen (communicatie) storingen optreden, dan rijden ze een flinke tijd probleemloos door elkaar.
Helaas geeft 1 trein wat problemen (enige tijd geleden gevallen) en houd ik het op 8 tegelijk.
Het analoge 'heen en weer' circuit in het midden is nu niet meegenomen.
Scheelt ook in het achtergrondgeluid > al die oude (wissel) relais!

Hoop dat jullie mijn verhalen op prijs stellen.
Ik vind het gewoon leuk om hierover te schrijven en ben best trots dat ik alles aan de praat gekregen heb op mijn ouwe dag!

Morgen moet ik mijn vrouw helpen en belastingzaken regelen.
En ze wil haar strijkplank terug uit de treintjeskamer! 



Groetjes,
Koos

[Wim Corduwener]

Dag @Koos
Ik heb je YouTube-filmpje even zichtbaar gemaakt.
Dat kun je doen door de url van je filmpje te selecteren en dan te klikken op de button met ►rechts bovenin.

[koosjong]

Beste forumgenoten,

Ik vind het een beetje mager wat er de laatste tijd hier gepubliceerd wordt.
Niet zozeer de kwaliteit van de bijdragen, maar de hoeveelheid.
Daarom een aanvulling op mijn ontdekkingsreis.
Het is me namelijk gelukt om alle analoge circuits op mijn baan nu digitaal te maken! 

Om stil te staan bij het bereiken van deze mijlpaal en toch ook afscheid te nemen van de analoge technologie uit mijn jeugd hierbij deze bijdrage. Ik ga hierna een vergelijk maken tussen de analoge en digitale besturing van het laatste stukje baan, dat ik eigenlijk analoog wilde houden als demo ervan. Je bent tenslotte toch een soort museum voor je bezoekers.

Oorspronkelijk was dit stukje baan een los S-vormig stuk rails, waar een H0 trammetje heen en weer reed. Aan beide einden waren magneet kontakten, die een relais bedienden, waarmee de voeding werd omgekeerd en de tram daarmee ook. Al in mijn jeugd was het werken met schakelrails en (wissel) relais dé analoge automatisering. Hiermee kon je lok’s elkaar laten afwisselen en seinen bedienen. Nadat ik met digitaal begon heb ik de analoge wissel relais automatisering nog lang toegepast. Alleen de lok’s werden digitaal gestuurd.

Inmiddels was het trambaantje verbonden met een rangeer emplacementje en was het me gelukt om, met een flink aantal relais, één analoge lok een ‘heen en weer’ route te laten afleggen over dit baantje. Ik heb er een filmpje van gemaakt voor het nageslacht. Let erop dat de lok in alle (min één) doodlopende stukken achtereenvolgens rijdt.

Om die éne lok dat traject te laten afleggen, inclusief het wisselen van de seinen, had ik dus nodig:

   5 relais
   22 schakelrails voor magneetkontakten onder lok’s
   7 gelijkrichters (ter bescherming doodlopende stukken)

De getoonde handschakelaars hoeven dus niet gebruikt te worden. M.u.v. de ontkoppelaars, die ik maar analoog houd.
Eventueel was het nog mogelijk om een tweed lok de andere te laten aflossen, maar dan wordt het erg gecompliceerd.

Toch ben ik weer ten prooi gevallen aan het ‘digitaliseren virus’ en heb een ontwerp gemaakt in Koploper©. Van het één komt het ander en het resultaat is te zien op het volgende heel verse filmpje.

https://www.youtube.com/watch?v=wmAPGJS37PY

Inmiddels blijkt het dus met digitaliseren ook mogelijk om met meerdere lok’s op dit kleine circuit te rijden.
Met 3 lok’s is het schouwspel het vermakelijkst. Ze zitten elkaar lekker dwars, maar Koploper© dirigeert ze steeds weer een andere vrije kant op.

In dit schema valt op dat ik de voeding van het circuit verdeeld heb in die van de centrale en die van de booster. Dit hoeft niet, maar ik kwam eerst niet uit met het aantal beschikbare aansluitingen op mijn 3e terugmeld module, die ik gesplitst had naar de 2 voedingen. Tenslotte heb ik een aantal blokken alsnog van 1 naar 2 terugmeld secties gebracht. De 4e module was daarbij toch nodig te kopen. Voor de wissels en seinen was ook weer nieuwe stuur apparatuur nodig.

In feite was dus nodig:

   2 schakel decoders
   2 terugmeld modules
   16 detectie aansluitingen in geïsoleerde secties

Dit circuit is niet (met rails) verbonden met het overige deel van mijn baan. Digitaal is het er wel een onderdeel van en maakt gebruik van het reeds aanwezige, dus:

   Centrale
   Booster
   2 diodeschakelingen
   Software op laptop

In Koploper© is dit nieuwe digitale circuit (rechts) toegevoegd aan het baanschema van de totale baan. Hierna het totale baanschema.



Het inrichten van deze database van Koploper© is best lastig. Mede door het vele keren, dat mogelijk moet zijn. De blok definities luisteren heel nauw. Uiteindelijk is het gelukt! Ik heb geen vaste en variabele routes in dit circuit en daarom geen deadlocks! Wel moet er in alle blokken gekeerd kunnen worden.

Uiteindelijk ben ik blij dat ik dit projectje toch heb aangepakt. Het resultaat geeft inderdaad een heel vermakelijk schouwspel. Analoog was al leuk met één lok, maar digitaal met 3 lok’s is echt een aardige vooruitgang.
Helaas zit mijn (opklapbare) plank nu echt helemaal vol met rails. AnyRail rekent zelfs 38 meter rails uit op die luttele 2,30 m * 1,10 m. Tenslotte nog het totaalschema, getekend met datzelfde AnyRail:



Als er (beginners) vragen zijn, dan wil ik die graag beantwoorden.
Ik ben in het afgelopen jaar ook een echte beginner geweest en zag vaak door alle optionele bomen het digitale bos niet meer !?

Groetjes & succes allemaal!
Koos
Bewerk bericht

[koosjong]

Hierbij nog het beginscherm van het 2e YouTube filmpje.

Dan hebben we gelijk het (AnyRail) schema van het digitale baantje.

Veel plezier ermee

[Anne W]

Beste Koos,

De essentie van "leren" automatiseren is: eenvoudig beginnen en niet verder gaan tot je begrijpt wat er gebeurt op je baan en hoe het programma dat gebeuren uitvoert.

Ik weet het, het is voor de exact denkende mens makkelijker als voor de niet-exact denkende mens, maar je bent nooit 100% het ene of het andere, ik ben een techneut en ik kon in mijn artikeltje in de Railhobby 435 schrijven dat ik trots was op mezelf dat ik, als techneut, toch een aardig landschap voor elkaar bakte.

Dus er is hoop voor iedereen.

Groet, Anne W

[koosjong]

Beste Anne,

Dank voor je intrigerende reactie
Er is inderdaad 'hoop' voor iedereen, die met onze hobby bezig is.
Mijn motto bij dit forum is niet voor niets:

Je bent nooit te oud om digitaal te ontdekken

Nu kan ik niet ontkennen dat ik best trots ben op het het resultaat dat ik tot nu toe geboekt heb met digitale automatisering.
Eigenlijk pas vanaf november vorig jaar ben ik me echt hierin gaan verdiepen, met het volgen van een Koploper (c) beginners cursus (HCC!m; Chris Burger).
Ben inderdaad simpel begonnen met de Aelderbaan, die Chris als testbaan besprak tijdens de uitstekende cursus (eigenlijk Webinar).
Daarna heb ik in stapsgewijs steeds een analoog deel van mijn baan gedigitaliseerd.

Dus zelfs voor oudere jongeren zoals ik (69) is er nog genoeg hoop om onze hobby tot een geweldig leuke tijdbesteding te maken!
Ikzelf zag het als techneut ('warme' werktuigbouwer en geen elektronicus) als een ontdekkingsreis, waarover ik het gewoon leuk vind om er op dit forum over te berichten.
Dit ter lering en vermaak!

Alle beginners kunnen bij mij aankloppen voor advies!

Groetjes,
Koos