Lima RBe 4/4 met Märklin motor

[Jan Trein]

In lokjes opknappen (pagina 3) geef ik aan een locje gekocht te hebben op de beurs in Rijswijk. Het is een oud Lima barrel van een RBe 4/4. hoe langer je kijkt, hoe meer er ontbreekt; de prijs was die van een plukloc, en er valt wat vanaf te plukken, zoals een pantograaf en een sleper ....
Nou ja loc, het is een Triebwagen (motorwagen).


Slopen kan altijd nog, herstel is een uitdaging.

De eerste vraag die ik mezelf stelde; wat voor motor zit erin, en hoe stel ik dat vast?
Het is een Märklin allstrom motor, dus kun je er naar keus met DC of AC mee rijden, op 3-rails (want geen geïsoleerde assen). Het is een oud type motor met een motorhuis, motorschild, en klassiek rijrichting omschakelrelais (veertje).

Hoe stel je vast welk type motor en motorhuis?
Die vraag bracht me bij 2 sites met info: modeltrein ombouw dot nl en Axel Schnug modellbahn dot de.

Er waren in den beginne 3 (4) soorten Märklin motoren:
LFCM: platte collector met een diameter van 24,5mm (grote schijf- collector motor, Large Flat Collector Motor)
SFCM-Motor: 3-polig anker met een diameter van 18 mm (kleine schijf-collector motor, Small Flat Collector Motor)
DCM: 3-polig anker met een diameter van 19,1 mm (Drum Collector Motor)

Van LFCM zijn 2 types. Het ene type heeft de schroefgaten (bouten) linksonder en rechtsboven (type II), en het andere type rechtsonder en linksboven (type I).
Motorombouw site vermeldt nog een 4e motortype (SLFCM) in zeer oude Märklin locs.

In mijn geval zitten de schroefgaten linksboven en rechtsonder, en dat wijst op LFCM type I (gesteld dat het LFCM is).

Als je dus  motorhuis aantreft zonder motor, en zonder motorschild, kun je door te meten toch het een en ander weten.
In mijn geval zijn boutjes, motorschild en motor aanwezig. En in het motorschild zitten 2 ronde koolborstels, de een koperkleurig, de ander zwart, en ze zien er nog puik uit. Dus dat wijst op LFCM type I of II.

Type I en II zeggen iets over de herkomst.
LFCM Type I werd hoofdzakelijk gebruikt in stoomlocs en in diesels; LFCM type II werd vooral gebruikt in draaistellen van E-locs.


Het verschil tussen DCM enerzijds en SFCM en LFCM anderzijds, zit in de koolborstels:
DCM =hoekig, beide borstels koolstof.
SFCM en LFCM=rond, 1 koperkleurig, de ander koolstof (zwart).

Hoe onderscheid je SFCM van LFCM?
a. door diameter van anker of collector (opmeten)
b. door de vorm van het motorschild (SFCM hoekig en symmetrisch, LFCM vaak rond en asymmetrisch)

Ben ik er dan uit? Nee. Niet helemaal.

Van LFCM bestaan 2 types:
die met 7-tandige overbrenging en die met 8-tandige overbrenging van het anker op de tandwielen.

Hoe houdt je die 2 types uit elkaar als je niet weet wat het catalogusnummer van de donorloc was?

Experimenteel kom ik er wel achter, want ik heb nog een setje liggen van een type II motor met 8-tandige overbrenging
(donor: stoomloc); ook dat motorschild is alleen onderste boven monteerbaar.

Maar misschien weet iemand dat hier? Waaraan kun je dat zien?

 

[Michel Bikkel]

Misschien is een foto plaatsen van de loc ipv een plaatje?

[Jan Trein]

een foto plaatsen

Je zal 't niet geloven; ik kon mijn camera niet vinden in de zooi van een overhoop gehaald familie archief dat eventjes gedigitaliseerd moest worden. ff tussendoor.... Enfin, weken later, voor m'n gevoel, fotootjes gemaakt.
Ik begin even bij het AC-model. Want dat wijkt nogal af van het DC model. Ik kocht AC en DC samen in 1 deal.

1. Uit het corpus delictum blijkt dat het AC-model met de motorzijde voorop ooit omlaag is gestort:
-er is een buffer afgebroken (met schacht en al); gelukkig staat er op stayathome.ch een remedie.
-er is een scheenplaat weg (zie terminologie sleutelspoor)
-er is een stukje van kap onderaan afgebroken (waarachter de bodemplaat geklemd kan worden
-de koppeling is beschadigd.

Alle beschadigingen zitten aan dezelfde kant (aan de motorzijde).

Of dat de oorzaak is dat hij niet meer rijdt, dat betwijfel ik. Want met dit soort motoren kun je ballen.
Er kan natuurlijk wel ergens een draadje zijn afgeknapt, of een condensator zijn bezweken.

Ik heb de koolborstels eruit gehad, die hoeven nog lang niet vervangen te worden, maar ik wilde weten of ze rond waren, en of er eentje van koper is. Antwoord 2x Ja. er zit een oud rijrichting omschakel relais op, en de veer erop ziet er nog goed uit.





2. het AC motorhuis heeft 2 assen en 4 asb's (het DC-model heeft 2 asb's in plaats van 4):
Als je goed kijkt, dan zie je achter de scheenplaat een stroomafnemer zitten (voor massa).
Lima had altijd een minimum aan stroomafnemers, en vaak verbeterde de rijvaardigheid al aanzienlijk als je er meerdere aanbracht, vooral op wisselstraten. Dat heeft analoog natuurlijk ook een nadeel: de stop plek wordt dan minstens zo lang als dit voertuig+remweg.


3. Het AC-model heeft een metalen bodemplaat (het DC-model heeft een plastic bodemplaat, in een andere vorm):


4. de motor is LFCM, met een koperen koolborstel en een kolige koolborstel (en ze zijn beide rond), en een asymmetrisch motorschild dat net niet past:


5. De AC versie van de RBe 4/4 1435 heeft dof beslagen, ondoorzichtige ruiten.
    De lijm is verdroogd, houdt niet meer, en stukken raam vallen er spontaan uit
    Het DC-model heeft doorzichtige ramen die aan elkaar vast zitten. Daar kunnen ramen niet los eruit vallen.
    Die ramen vormen een kooi, en die kooi wordt in de kap geplaatst, ook zonder lijm zit de kooi klemvast.

[Jan Trein]

6. een kant van de RBe 4/4 1435 is nogal verweerd, alsof dit lijk jaren heeft liggen rotten in een tuinhuisje:
Verwering

Het weer zit in het plastic, zogezegd:


ik heb nog nooit zoiets gezien bij plastic.

[Jan Trein]

Het AC-model heeft geen interieur, het DC-model wel; het gewicht ligt onder het interieur geklemd:


Dat interieur zit bij het DC-model vast met twee schroeven (dus, met een puntje).


Dat wijkt af bij het AC model dat geen interieur heeft en maar 1 paal (met boutje) om de kap vast te schroeven.
De andere paal is daar weg gehaald, en die kan door een ander sluitmechanisme gewoon gemist worden.
Maar niet als er wel een interieur in had gezeten, want je moet het wel vast kunnen zetten.

Het DC-model heeft een plastic bodem, met een uitsparing voor een zamac gewicht
en dat ballastgewicht moest ik beslist even bekijken want Lima gebruikte in de Hema tijd
(dit model is in de Hema verkocht)
een zamac samenstelling die later berucht werd wegens zinkpest.
Het Lima ballast gewicht bleek in staat modellen op te blazen. Maar gelukkig was de zwelling verwaarloosbaar klein.

[Jan Trein]

Ik gaf het eerder al aan bij het AC model: spontaan eruit vallende ramen ...
Bij het DC-model kan dat niet (de ramen vormen 1 geheel):


Bij het DC-model zitten de lampen heel anders vast dan bij het AC-model (ook van een ander type):


De panto van het DC-model is kenmerkend de niet functionele Lima pantograaf, simpel, broos, vergankelijk:


Toen ik bij het DC-model het draaistel eventjes nameette, viel me op dat de scheenplaten onderdeel uitmaken van een geheel dat met 2 schroeven vast zit. Dat is duidelijk anders dan bij het AC-model:

[Jan Trein]

Vanochtend is de kap van het AC-model in bad geweest, terwijl ik de motor testte. Die doet het inmiddels, en schakelt ook betrouwbaar om van rijrichting. Het stinkt verschrikkelijk naar smeltend vet, en dat is goed, lijkt me. Even inrijden.

Ik heb de indruk dat er massa-gebrek is, oftewel dat de AC-wielen te weinig contactoppervlak hebben, deels door de 4 asb's, waardoor contact op het motor draaistel gering is.
Als je met een vinger druk uitoefent op de koppeling aan het motordraaistel, dan rijdt hij beter. Zo niet dan stopt hij regelmatig en gaan ook de 3 lampjes uit. Hij heeft dan geen massacontact. Dus daar moet iets aan veranderen.

Met de kap zijn minder vorderingen. eerst geprobeerd met handzeep en een tandenborstel, daarna te weken gelegd in een soda badje. de ramen worden van ondoorzichtig zowaar helder genoeg om doorheen te kijken. maar het weer zit nog in lak.
Krabben met een nagel had geen enkel effect, het veroorzaakte zelfs geen krassen in de lak.

Als het lak is, want Lima had vaak plastic kappen op locs die door en door groen of blauw waren. je weet dan niet of zo'n kap in een lakbad is geweest of dat het plastic zelf in het productieproces is gekleurd.

De deuren bij deze modellen zijn opgelegd, verlijmd. Onder dat dunne aluminium kleurige laagje zit gewoon groen plastic.
ik heb altijd gedacht dat de deur-toplaag ook plastic is, maar in een andere kleur. Het toplaagje is zo verschrikkelijk dun en gedetailleerd dat het gedrukt of geëtst kan zijn. Magnetisch is het in ieder geval niet. En het laat niet los in het soda badje.
De twee deuren waarin het weer zit, lijken dat op deze manier te behouden. ik zal zwaardere middelen moeten inzetten.

Een tegenvaller was de pantograaf, in eerste instantie. Die zat op het dak verlijmd. De lijm liet los in het sodabad. Hij ligt nu ergens te drogen. Ik heb toch graag dat wat je van een plukloc kun oogsten, ook zonder schade oogstbaar is.

Ik heb de 3 buffers (er mist er eentje) tijdelijk in een doos je gedaan. Je raakt ze zo gauw kwijt. En ze zijn zoveel kleiner dan de exemplaren die Rainer laat zien op stayathome.ch.

[denobis]

Tip
Leg je kap een tijdje in een oplossing van 10% wc eend met lauw water.
Dit werkt werkelijk voortreffelijk.

[Jan Trein]

Ondertussen even wat foto's geupload.

Om een idee te geven hoe groot die buffers zijn, naar verhouding:


Lima spareparts zijn er allang niet meer, maar in 1982 zat het zo:


Als ik kijk naar wie allemaal deze buffers maken:
Piko, Roco, Märklin, dan gaat het bij vervanging om de meest aannemelijke maat.
Voor de Ersatznummers gaat het dan om de locs die ook zulke buffers hebben,
zoals Re 460 en Re 465. Dat wordt nog even zoeken.

Voor het massaprobleem is de truc vaak om meer massaveren (stroomafnemers) aan te brengen (vaste pijl aanwezig, gestippelde pijl nog afwezig).


In het soda bad is aan een kant alle tekstopdruk verdwenen, opgelost. Aan de verweerde kant zit de tekst nog op z'n plek.
Alsof de soda er niet bij kan.

[Jan Trein]

Intussen ben ik op zoek gegaan naar een donor. en ik denk die te hebben gevonden, 2 eigenlijk
1 voor de buffer en 1 voor de ramen als ik die los kan krijgen (want ze zijn verlijmd met montagelijm).

Ik stel de eerste vast voor: het is een Lima bagagewagen (309334K), en hij staat hier genoemd. Het is een groene bagagewagen met een modern logo, tijdperk IV-V.
Het exemplaar wat ik ooit gekocht heb voor de Japanse zaag (ik wou een BDz maken, en had nog wat bagagewandjes nodig) mist 2 buffers, maar heeft er ook nog 2. Ze hebben bijna de juiste vorm (te weinig hoekig), zijn een fractie kleiner, en hebben wel de juiste schacht. Het model heeft KK kulissen en NEM-schachten. is fijn gedetailleerd en stamt uit de nadagen van Lima.

[Jan Trein]

De 2e donor gaat ramen leveren als die in het AC-model te ondoorzichtig blijven (soda hielp wel wat maar niet genoeg).

De 2e donor is een oud Lima rijtuig uit 1970-1979. Tegenwoordig zien mensen het als een fake -rijtuig, omdat Lima 1 model had voor Oostenrijk, Zwitserland en andere landen, voor zowel 1e als 2e klas, en alleen de kleuren en opschriften aanpaste per land en spoorwegmaatschappij, maar niet de mal. Zo hebben de eerste klas en de tweede klas rijtuigen evenveel vensters, en dat is niet realistisch.

Het gaat om Lima 9112 SBB A4. Die zat in een startset met een Lima Re 4/4I en een 2e klas EWI personenwagen (9120 SBB B4) en een (rode) restauratiewagen.
Zat, want ik heb er een stuk of tien, kennelijk zijn de sets gesplitst geraakt.
Het model heeft ronde buffers, en dit exemplaar heeft ze niet meer allemaal op een rijtje.

Even wat fotootjes:


Eerst schroef je 2 schroeven on de bodem eruit.
Dan haal je het dak eraf (gewoon met je nagels onder de rand en dan kantelen):


En daarna ontvouwen zich de onderdelen, zo simpel
(alles zit los, maar we klem):


Als het zo simpel was met het AC-model dan wist ik het wel, maar nee.

Daar is de bak met ramen verlijmd aan de kap (met montagelijm), en de reden daarvoor is ook duidelijk.
Een aantal ramen is verwijderd om het LFCM-motorhuis meer bewegingsruimte te geven (dan eigenlijk nodig is).
Daarna zijn die ramen er apart in terug gelijmd. maar dan blijft de raambak niet langer klem zitten in de kap,
dus moet die ook vastgelijmd worden.

[Pierre]

Lekker bezig Jan. Heerlijk om te zien hoe de problemen worden opgelost. Ik hou hier van.

[Rob]

Hoi Jan,

Leuk hoor, om dat oude materiaal weer tot leven te wekken. Lekker prutsen en gelijktijdig iets van de sloop redden. Heerlijk!

Rob

[Michel Bikkel]

Das nog een best projectje, misschein is die verweerde kant voorzien van een blankelak? dat kan de reden zijn dat soda niet werkt?

[Jan Trein]

Er zitten allerlei kanten aan ...

1.  In de GB heeft men de juiste scheenplaten ( op een draaistel frame - daar te geef, 2 €, maar hier een crime om te bestellen, dus minimaal + €  10,-).

2. De lima 309334 leent zich beter voor de Roco 45096 of 44730, ombouw naar een model
dat alleen als Railtop model (31401) verscheen (BFC4 4664)
maar kan ook voor een BDti ombouw (die waarschijnlijk nooit heeft bestaan) benut worden

3. De Piko versie die onlangs verscheen, doet rond de € 400 voor een perfect model (niet mijn budget)

Zit ik met de vraag naar de juiste zaag en de juiste lijm om dit te verwezenlijken.
Kan dit met een dremel of draait die te snel?
Is 2 componentenlijm ok, of is  plastic lijm beter als je lima plastic met roco plastic samen smelt ...

[Michel Bikkel]

Hoi Jan,

ik gebruik voor kunststof dit zaagje en lijm met secondenlijm soms met wat activator. De dremel voor grofwerk. vaak smelt er meer dan het zaagt.
https://www.bol.com/nl/nl/p/famex-5512-japanse-zaag-ryoba-mini-120mm-22-tpi-handzaag-houtzaag-fijne-zaag-oorspronkelijk-gemaakt-in-japan/9300000198946468/?Referrer=NLGOOFS&utm_source=google&utm_medium=free_shopping&gQT=1

Op Ali vind je gelijke voor een kwart van de prijs.

[iTom]

Of misschien het bekende Rocozaagje welke inmiddels ook aardig aan de prijs is, €17,50.

[Jan Trein]

Bedankt voor de tips, dan zat ik er toch niet ver naast met japanse zaag; ik dacht nog een geintje te maken, maar nee dus.
Er is er hier eentje in huis van de lidl; de laatste keer heb ik er een geitenpoot mee doorgezaagd (die paste anders niet in de pan).